Türkiye’de sigara kullanımının hızla artması ve buna bağlı hastalıkların kamu sağlığını tehdit eder boyuta gelmesi, uzmanları endişelendirmeye devam ediyor. Medipol Mega Üniversite Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Bayram, sigara dumanının akciğerlere solunum yoluyla girip kan dolaşımıyla vücudun hemen her yerine yayıldığını, başta kanser ve KOAH olmak üzere pek çok hastalığa neden olduğunu belirterek tehlikeye dikkat çekiyor.
Sigara kullanım yaşının 12-13 gibi kritik bir döneme kadar düştüğünü ifade eden Prof. Dr. Bayram, İngiltere’de 2009 sonrası doğanlara ömür boyu sigara satış yasağı gibi radikal önlemlerin gündeme geldiğini hatırlatıyor. Nargilenin ve elektronik sigaranın da en az normal sigara kadar zararlı olduğunu vurgulayan uzmanlar, toplumun bu konuda daha fazla bilinçlendirilmesi gerektiğini söylüyor.
Türkiye’de sigara içenlerin sayısının 15 milyondan fazla
Dünya genelinde 2 milyar insanın sigara ve diğer tütün ürünlerinin bağımlısı olduğunu belirten uzmanlar 2018-2023 Tütün Kontrolü Planı’na göre Türkiye’de sigara içenlerin sayısının 15 milyondan fazla olduğunu belirtti. Türkiye’de 15 yaş ve üzeri toplam nüfusta her 4 kişiden en az 1’inin sigara kullandığı belirtilen açıklamada; bu orana göre yaklaşık 20 milyona yakın kişinin düzenli sigara içicisi olduğu açıklandı.
Günlük düzeyde rekor Türkiye'de
Yapılan araştırmalarda Türkiye’de, kişi başına düşen ortalama günlük sigara tüketim adedi sayısında 17,1 ile dünya birincisi olduğu belirtildi. Bu rakamın Yunanistan’da 15.7, İsrail’de, 15.5 ile Japonya ve Avusturya’da 15.4 adet olduğu açıklandı.
"Sigarayla mücadelede en büyük önceliğimiz çocuklar olmalı"
Henüz gelişimini tamamlamayan çocuklarda sigara içmenin ciddi kalıcı sorunlar ortaya çıkardığını belirten Bayram, "Burada farklı konulara da değinebiliriz: Toplumdaki sigara kaynaklı zararların yükü nedir. Ülkemizdeki sigara içme oranı nedir. Bu konularda maalesef karnemiz zayıf. Türkiye, dünyada en çok sigara tüketilen 10 ülkeden biri. Sigara şirketleri için ciddi bir pazar konumundayız. Bu konuda geçmişte önemli adımlar atıldı; Türkiye’de oldukça iyi ve olumlu gelişmeler kaydedildi. Ancak son yıllarda sigarayla mücadelede bir yavaşlama hissediliyor. Bu nedenle Türkiye’nin yeniden kararlı bir biçimde mücadeleye dönmesi gerektiğini düşünüyorum. Sigarayla mücadelede en büyük önceliğimiz çocuklar olmalı. Maalesef sigaraya başlama yaşı 12-13’e kadar düştü ve bu yaşlarda, henüz vücut ve özellikle akciğerler ile diğer organlar tam gelişimini tamamlamadığı için sigara tüm vücuda hasar veriyor; ileride daha erken yaşta ciddi sorunlar ortaya çıkıyor. Örneğin, son dönemde bazı ülkelerde önemli adımlar atıldı. İngiltere’de 2009 yılından sonra doğmuş çocuklara hayatları boyunca sigara satış yasağı getirilmesi planlanıyor. Yani bu yıldan sonra doğanlara hiçbir şekilde sigara satılmaması öngörülüyor. Benzer bir uygulama ülkemizde de hayata geçirilebilir" ifadelerini kullandı.
"Elektronik sigara da daha sıkı denetimler yapılmalı"
Elektronik sigaraların da erken dönemde ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini ifade eden Bayram, "Bir diğer konu da elektronik sigaralar. Elektronik sigaralar da en az sigara kadar zararlı; hatta daha erken dönemde ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Türkiye’de kanun gereği elektronik sigaranın satışı ve ithalatı yasak, ancak internet siteleri veya bazı marketler üzerinden bunlara hâlâ ulaşmak mümkün. Bu konuda da daha sıkı denetimler yapılması gerektiğini düşünüyorum" dedi.
"Psikolojik bağımlılık daha zor"
Uzmanlar olarak bir yıl boyunca sigara içmemeyi sigarayı bırakmak olarak kabul ettiklerini söyleyen Bayram, "Sigara bağımlılığını özetle iki türde ele alıyoruz: Fizyolojik bağımlılık ve psikolojik bağımlılık. Fizyolojik bağımlılık dediğimizde nikotin bağımlılığından bahsediyoruz. Nikotin, beynin belirli merkezlerinde bağımlılık oluşturuyor ve sinirlilik, el titremesi, ağız kuruması, kişinin kendini psikolojik açıdan kötü hissetmesi gibi durumlara neden olabiliyor. Bu belirtiler daha ağır tablolar olsa da kısa sürede düzelebiliyor; yani kişi bir-iki ay içinde bu etkilerden arınabiliyor. Asıl zorluk psikolojik bağımlılık. Kişiler, kendilerini motive ettiklerinde bir-iki ay sigara içmeyip nikotin bağımlılığını aşabiliyorlar. Ancak psikolojik bağımlılık dediğimizde işin içine yaşam tarzı giriyor. Örneğin çay içerken, arkadaşlarla bir araya gelirken ya da herhangi bir etkinliğe giderken sigara içme alışkanlığı araya giriyor. Bu yaşam tarzını değiştirmek daha uzun zaman alıyor. Sigaraya karşı duygusal özlem bir-iki yıla kadar sürebiliyor. Biz bir yıl boyunca hiç sigara içmemeyi, başarılı bir ‘sigara bırakma’ olarak tanımlıyoruz. ‘Ben sigarayı bırakamam’ düşüncesi kesinlikle yanlış. Herkes sigarayı bırakabilir; yeter ki istesin ve ilk adımı atsın" diye konuştu.
