Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), "İstatistiklerle Kadın, 2023" çalışmasının sonuçlarını açıkladı. TÜİK verilerine göre 2022 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusun istihdam oranının yüzde 47,5 olduğu görüldü. Bu oran kadınlarda yüzde 30,4, erkeklerde ise yüzde 65,0 oldu.
En yüksek kadın istihdam oranı, %38,9 ile Antalya, Isparta, Burdur bölgesinde, en düşük kadın istihdam oranı ise %19,8 ile Mardin, Batman, Şırnak ve Siirt bölgesinde kaydedildi.
Kadınların eğitime katılımı da erkeklerin gerisinde
Ulusal Eğitim İstatistikleri'ne göreyse kadınların eğitim hayatının erkeklerden daha kısa olduğu görülüyor. Türkiye geneli için 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresi 2011’de kadınlarda 6,4 yıl, erkeklerde 8,3 yıl iken 2023’te Türkiye genelinde kadınlarda 8,6 yıl, erkeklerde 10,1 yıl oldu.
En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve üzeri yaştaki bireylerin toplam nüfus içindeki oranı ise 2008’de %75,1 iken 2023 yılında %92,2 oldu.
- Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde, 2008 yılında en az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki kadınların oranı %67,5, erkeklerin %82,8 iken bu oran 2023 yılında kadınlarda %87,8, erkeklerde ise %96,8'e yükseldi.
Ulusal Eğitim İstatistikleri'ne göre yüksekokul ve fakülte, yüksek lisans ve doktora mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında %9,1 iken 2023 yılında %24,4 oldu.
- Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde 2008 yılında yükseköğretim mezunu olan kadınların oranı %7,1, erkeklerin oranı da %11,2 iken bu oran 2023 yılında kadınlarda %22,7, erkeklerde ise %26,2 oldu.
Eğitim arttıkça kadınlar işgücüne daha çok katılıyor
Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı'na göre ebeveynin tamamladığı eğitim düzeyine göre ferdin tamamladığı eğitim düzeyi oranına bakıldığında, ebeveynin eğitim seviyesi yükseldikçe bireyin eğitim düzeyinin yükseldiği görüldü.
- 2023 yılında annesi yükseköğretim mezunu olanların %84,6'sının yükseköğretim mezunu olduğu görüldü.
İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna göre incelendiğindeyse kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne de daha fazla katıldıkları görüldü.
- Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılma oranı %13,8, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılma oranı %26,8, lise mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %37,4, yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılma oranı %68,9 oldu.
Üniversite mezunu erkekler 100 lira, kadınlar ise 83 lira alıyor
Cinsiyetler arası ücret veya kazanç farkı tüm eğitim düzeylerinde erkeklerin lehine oldu.
- Kazanç Yapısı İstatistikleri'ne göre, yıllık ortalama brüt ücret-maaş ile hesaplanan gösterge için en yüksek fark %17,4 ile yükseköğretim mezunlarında, en düşük fark %13,2 ile yine ilkokul ve altı mezunlarda kaydedildi.
Yıllık ortalama brüt kazanç ile hesaplanan gösterge içinse en yüksek fark %20 ile lise mezunlarında, en düşük fark ise %14,9 ile ilkokul ve altı mezunlarda kaydedildi.
5 yöneticiden sadece biri kadın
Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarına göre üst ve orta düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012 yılında %14,4 iken 2023 yılında %20,6 oldu.
- Borsa İstanbul'da işlem gören en büyük 50 şirketin yönetim kurulu üyelerine bakıldığında 2016'da %12,2 olan kadın üye oranı 2024 yılında ancak %19,4'e ulaştı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre 2024 yıl sonu itibarıyla 593 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 118, erkek milletvekili sayısının ise 475 olduğu görüldü. Öte yandan, 2007 yılında %9,1 olan Meclis'teki kadın milletvekili oranı 2024'te ikiye katlanarak %19,9 oldu.
Yükseköğretim İstatistikleri'ne göre yükseköğretimde görevli profesörler içerisindeki kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında %27,6 iken 2023-2024 öğretim yılında %34,6 oldu. Yükseköğretimde görevli doçentler içerisindeki kadın doçent oranı ise 2010-2011 öğretim yılında %32,2 iken 2023-2024 öğretim yılında %42,1 oldu.
Dışişleri Bakanlığı verilerine göre 2011 yılında %11,9 olan kadın büyükelçi oranı da 2024 yılında %26,9'a ulaştı. Erkek büyükelçi oranı ise %88,1 olduğu 2011 yılındaki seviyesinden 2024 yılında %73,1'e geriledi.
