Hintliler cuma günü sandık başına gitmeye başladığında, bu muazzam bir demokratik sürecin sadece başlangıcı olacak. Hindistan, güçlü başbakanı Narendra Modi'nin üçüncü bir dönem için görevde kalıp kalmayacağını ancak 4 Haziran'da, altı hafta sürecek oylamanın ardından öğrenebilecek. Neden her şey bu kadar uzun sürüyor? Kısa cevap: Hindistan 969 milyon seçmen sayısıyla dünyanın en kalabalık ülkesi. Bu rakam dünya nüfusunun onda birinden fazla ya da bir sonraki en büyük demokrasi olan Amerika Birleşik Devletleri'ndeki seçmen sayısının yaklaşık dört katı. Uzun cevap Hindistan'ın coğrafyasını, seçim kurallarını, güvenlik birimlerini, tatillerini ve elektronik oylama makinelerini içeriyor.
Akıl almaz büyüklükte
Hindistan'ın 1951-52 yılları arasındaki ilk ulusal parlamento seçimleri 120 günden fazla sürmüştü. 1977'de ise beş gün sürdü. Ancak, genel olarak ülke tarihindeki seçimlerin haftalar ya da aylar sürdüğü görülüyor. Ülke 1 buçuk milyon kilometre kareden fazla bir yüzölçümüne sahip ve insanlar Himalayalar, Thar Çölü, ormanlar ve Ganj Nehri boyunca dağılmış mega şehirlerde yaşıyor.
Hindistan yasalarına göre seçmenlerin oy verme merkezine gitmek için evlerinden 2 kilometre yol kat etmeleri gerekmiyor. Bunu mümkün kılmak için 12 milyon seçim çalışanı bu yıl oy verme merkezlerini kurmak üzere ülkeyi bazen yürüyerek, bisikletle, helikopterle veya tekneyle, hatta at, deve veya fille dolaşacak. Bu yolculuklardan bazıları günler sürebiliyor. 2019'da ülkenin en yüksek oy verme merkezi, Himalayalar'daki Spiti Vadisi'nde deniz seviyesinden 4 bin 572 metre yükseklikteydi. 2009 yılında beş kişilik bir ekip, Hindistan'ın batısındaki Gujarat'ta bulunan Gir Ormanı'nın derinliklerine doğru yürüyüşe çıkarak ücra bir Hindu tapınağının tek sakinine ulaştı. Rahip Bharatdas Darshandas o yılki seçimlerden sonra gazetecilere "Bu bir onur. Bu, Hindistan'ın demokrasiye ne kadar değer verdiğini kanıtlıyor" dedi.
Düzenin korunması
Hindistan'da demokrasinin ilk yıllarında rakip partilerin destekçileri arasındaki çatışmalar ölümcül bir hal aldı. Adaylar kaçırıldı. Düzeni sağlamakta başarısız olan polis memurları, iktidardaki politikacıların baskısı altında taraf tutmakla suçlandı. Bu nedenle 1990'lardan itibaren ulusal paramiliter güçler seçimlerde büyük ölçekte kullanılmaya başlandı. Hindistan bu yıl oy verme makinelerinin taşınmasına yardımcı olmak ve oy verme kabinlerinde huzuru sağlamak için federal güvenlik güçlerinin 30 binden fazla üyesini görevlendiriyor. Tüm ülkeyi aynı anda kapsayamadıkları için seçimler birden fazla aşamaya bölünüyor. Her aşamada askerler bir bölgeden diğerine geçiyor.
Güvenlik önlemleri de süreyi uzatıyor
Geçmiş seçimlerde güvenlik güçlerini denetlemiş olan Hindistan'ın en büyük eyaleti Uttar Pradesh'in eski polis şefi Vikram Singh, bu güvenlik önlemlerinin normalde birkaç gün sürecek seçimleri uzattığını söyledi. Ancak seçmenlerin bu sayede daha güvende olduğunu da ekledi. Bugün oy verme merkezlerinde şiddet nadiren görülüyor. Askerlerin varlığı da seçim sonuçlarına güven aşılıyor.
Birden fazla aşamanın olması şiddet olaylarının patlak vermesini önlese de, seçim sürecinin çok uzun sürmesine neden olduğu yönünde eleştirilere de yol açtı. Eski bir seçim komiseri olan S.Y. Quraishi bir röportajında aşamalar arasındaki boşlukların söylenti ve dezenformasyonun yayılması için daha fazla zaman verdiğini belirtti.
Tatil dönemlerinde çalışma
Hindistan Seçim Komisyonu oylamaları planlarken Hindistan'ın çeşitli resmi tatillerinden ve dini bayramlarından kaçınmaya çalışır. Hasat mevsimi, akademik takvim, sınav programları ve hava durumu da dikkate alınır. Dikkatli planlama, yüksek seçmen katılımının sağlanmasına yardımcı oldu. 2019'da seçmenlerin yüzde 67'si ulusal seçimlerde oy kullanarak ülke tarihindeki en yüksek katılım oranını yakaladı. Bu seçim sırasındaki bayramlardan biri 21 Nisan'da Hindistan'da yaklaşık 6 milyon kişinin dini olan Jainizm'in en önemli festivallerinden biri olan Mahavir Jayanti. Bir diğeri ise Buda'nın doğum günü olan 23 Mayıs'ta rahipler Buda'nın kutsal emanetlerini savaş arabaları üzerinde taşıyacak, insanlar evlerini çiçeklerle süsleyecek ve ihtiyaç sahiplerine bağışta bulunacak.
Milyonlarca makine
Elektronik oy verme makineleri 2004 yılında Hindistan'ın tüm ulusal seçimlerinde standart hale geldi. Bu makineler, özellikle Hindistan'ın en yoğun seçim merkezlerinin oy verme gününde 12 bin kişiye hizmet verebildiği kalabalık şehirlerinde milyonlarca insan için oy vermeyi daha kolay hale getirdi. Makineler, geleneksel oy sandıklarından daha taşınabilir ve daha hafif olacak şekilde üretildi. Ancak oy verme merkezlerinin kurulduğu her yere taşınmaları gerekiyor. Her bir makine, oyları sayan ve saklayan bir kontrol ünitesi; seçmenlerin bastığı düğmelerin bulunduğu oylama üniteleri ve kağıt kopya oluşturan bir yazıcıdan oluşuyor.
Ayrıca, paketlenmelerini kolaylaştıran özel taşıma çantalarıyla birlikte geliyorlar. İşçiler bunları ülke çapında taşımak için detaylı güvenlik önlemleri alıyor. Bu makineler sayesinde oylama bittikten sonra sayım hızlı bir şekilde gerçekleşiyor.
