Enstitü Sosyal’in Ocak 2024’te gerçekleştirdiği rapor Türkiye’de yalnız yaşamın yükseldiğine işaret ediyor ve bu işareti verirken de TÜİK rakamlarına referans veriyor.
Amerikan yaşamındaki dönüşümün en önemli göstergelerinden biri tek kişilik hanehalklarının artışıdır. 1940 ila 2013 yılları arasındaki 73 yıllık süreçte ABD’deki tek kişilik hanehalkları yaklaşık dört kat artmıştır. Bugün Türkiye’ye baktığımızda ise çok daha kısa bir zaman diliminde, 2014-2023 yılları arasında, tek kişilik hanehalklarının yaklaşık iki kat artış gösterdiği görülmektedir.
Peki neden tek kişilik hanelerin sayısı artıyor?
Küresel düzeyde geç evlilik, geç ebeveynlik, yüksek boşanma oranları, çocuk sahibi olmaktan kaçınma, aile yapısındaki dönüşüm ve bireysel özerklik arayışı gibi faktörlerle ilişkilendirilen tek kişilik hanehalklarının artışı, başta gelişmiş ülkelerde belirgin olmakla birlikte günümüzde Türkiye gibi orta gelirli ülkelerde de hızla yaygınlaşmaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye’de tek kişilik hanehalklarının oranı 2014 yılında %13,9 iken, 2023 yılında %19,7’ye yükselmiştir. Bursa'da bu rakam 17,7'dir.
Tek kişilik hanehalkı sayısı ise 2014’te 2.931.085 iken, 2023’te 5.192.825’e ulaşmıştır. Bu artış, doğurganlık oranlarındaki düşüş, boşanma oranlarındaki artış, göç dinamikleri ve sosyal normlardaki değişim gibi çeşitli faktörlerle ilişkilendirilmektedir.
Ekonomik ve sosyal sonuçlar
Raporda; tek kişilik hanehalklarının büyük bir kısmı iş gücüne katılıyor olsa da asgari ücretin altında gelir elde edenlerin sayısının artışı özellikle vurgulanıyor. Konut sahipliği, sağlık hizmetlerine erişim ve sosyal güvenlik gibi faktörler, bu bireylerin yaşam kalitesini doğrudan etkiliyor.
Daralan bütçelerse bireylerin sosyal izolasyonuna doğrudan işaret ederken, ev içi aktiviteler ve eğlencelerde artış gözlemleniyor.
