Dünya Gazetesi'nden Naki Bakır'ın köşe yazısına göre, Türkiye'de 2024 yılında 94 bin 609 esnaf, sicil terkini yaparak işyerini kapattı. Yazının öne çıkanları şöyle:
Kısıtlı bir sermaye ile daha çok beden gücüne dayanarak iş yapan ve bağımsız çalışan girişimcilerden oluşan esnaf ve sanatkârlar kesiminde yeni işyeri açılışları 2024 yılında önemli oranda azaldı, kapanmalarla yaşanan yaprak dökümü de hız kesmekle birlikte devam etti; bir yılda 95 bine yakın esnaf faaliyetine son verdi.
Açılan 100, kapanan 33
Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Sicil Gazetesi’nde her ay yayımlanan açılış-kapanış ilanlarına göre sıkı para politikası ile tüketimin ve kredi genişlemesinin baskılandığı 2024 yılı boyunca toplam 287 bin 624 yeni esnaf işyerinin sicil kaydı yapılırken, 94 bin 609 ile bunun üçte biri dolayında esnaf işyeri ise sicil terkini yaparak işyerini kapattı.
Önceki yıla göre yüzde 8,3 daha az işyeri açılırken, kapanan işyeri sayısı da yüzde 15,2 azaldı. 2023’e göre 26 bin 150 daha az yeni esnaf işyeri açıldı, kapananların sayısı da önceki yıl açılanlardan 16 bin 967 daha düşük oldu. Buna göre yeni işyeri açılışlarının yeniden 300 binin altına indiği 2024’te, açılan her 100 yeni işyerine karşılık yaklaşık 33 işyeri kapandı.
Yarısı on ilde
Geçen yıl da en fazla işyeri açılış ve kapanışları, nüfusla orantılı olarak büyük kentlerde gerçekleşti. En büyük nüfusa sahip il olan İstanbul 35 bin 157 adetle açılan ve 12 bin 96 adetle kapanan esnaf işyeri sayısında ilk sırada yer aldı. Yeni açılan işyeri sayısında İstanbul’u 19 bin 693’le İzmir, 16 bin 188’le Ankara izledi. Yeni işyeri açılışlarında daha sonra 16 bin 58 adetle Antalya ve 11 bin 557 ile Bursa geldi.
Kapanan işyeri sayısında ise İstanbul’u 6 bin 524’le İzmir, 4 bin 985’le Ankara, 4 bin 478’le Bursa, 4 bin 89’la Antalya izledi.
Türkiye’de 2,5 milyon esnaf işyeri var
31 Aralık 2024 itibarıyla Türkiye’deki toplam faal esnaf işyerlerinin sayısı 2 milyon 497 bin 158, esnaf ve sanatkâr sayısı da 2 milyon 255 bin 757 düzeyinde bulunuyor. İşyerlerinin 290 bin 949’la yüzde 11,7’si İstanbul’da faaliyet gösteriyor.
Ülkedeki tüm esnaf işyerlerinin 154 bin 878 adetle yüzde 6,2’si İzmir, 134 bin 73’le yüzde 5,4’ü Antalya, 132 bin 328’le yüzde 5,3’ü Ankara ve 98 bin 164 adetle yüzde 3,9’u Bursa’da yer alıyor. En az esnaf işyerinin bulunduğu iller ise 2 bin 2344’le Bayburt, 2 bin 834’le Ardahan, 2 bin 971’le Tunceli, 3 bin 417 ile Iğdır ve 4 bin 398’le Gümüşhane.
TÜİK’in en son verisine göre 85,4 milyon ülke nüfusu dikkate alındığında ortalamada yaklaşık 34 kişiye bir işyeri düşüyor ve ülke nüfusunun yüzde 2,6’sını esnaf ve sanatkârlar oluşturuyor.
Iğdır’da 1 açılana 1 kapanan
Kapanan işyerlerinin yeni açılanlara oranı, ekonomik gelişmişlik düzeyi en düşük ve yoğun göç veren illerde çok yüksek düzeylerde. Iğdır 2024’te yüzde 96,4’le, kapanan işyeri sayısının yeni açılanlara oranı en yüksek il oldu. Tüm yıl boyunca sadece 251 yeni esnaf işyeri açılan bu ilde 242 esnaf ise kepenk indirdi.
Kapanan esnaf işyerlerinin yeni açılanlara oranında bu ili yüzde 62,1’le Kırşehir, yüzde 60,8’le Bingöl, yüzde 59,9’la Tunceli, yüzde 59,7 ile Bayburt ve yüzde 52,7 ile Ardahan izledi. Kapanan esnaf işyerlerinin yeni açılanlara oranında en düşük düzeyler ise yüzde 13,3’le Şanlıurfa, yüzde 16,4’le Gaziantep, yüzde 17,8’le Hatay, yüzde 18,6 ile Kahramanmaraş olmak üzere depremzede illerde görüldü.
